Piyasa Yoğunlaşması ve Firma Kar Marjları: Enflasyonist Baskılar Yaşayan Gelişmekte Olan Bir Ülke Örneğinden Mikro Bulgular
| Başlık: |
Piyasa Yoğunlaşması ve Firma Kar Marjları: Enflasyonist Baskılar Yaşayan Gelişmekte Olan Bir Ülke Örneğinden Mikro Bulgular |
|
|---|---|---|
| Sayı: |
25/01 |
|
| Yazar(lar): | Mehmet Selman Çolak, Abdullah Kazdal, Ünal Seven, Muhammed Hasan Yılmaz | |
| Dil: |
İngilizce |
|
|
Tarih: |
Ocak 2025 |
|
|
Özet: |
Bu makale, 2009-2022 dönemi için Türkiye’deki finansal olmayan firmaların kâr marjı (markup) belirleme davranışlarına ilişkin kapsamlı bir analiz sunmaktadır. Çalışmada, De Loecker ve Warzynski (2012) metodolojisine dayalı olarak oluşturulan kâr marjı göstergeleri kullanılmaktadır. Bulgular, özellikle son dönemde yaşanan enflasyonist şoklar ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmalar sonrasında, firma kâr marjlarında bir artış eğilimi olduğunu ortaya koymaktadır. Analizler, genel örneklem dönemi boyunca, yüksek kâr marjlarının büyük ölçekli, dış ticaret odaklı ve yüksek finansal kaldıraç kullanan firmalar tarafından sürüklendiğini göstermektedir. Ayrıca, kâr marjı değişimlerinde sektörel bazda gözlenen heterojenlikler, sektör seviyesindeki faktörlerin de kâr marjı oluşumunda rol oynadığını ima etmektedir. Çalışmada, sektörel rekabetin firma kâr marjları üzerindeki etkisi de ampirik olarak incelenmiştir. Genel örneklemde kesin bir ilişki tespit edilememekle birlikte, yüksek enflasyon dönemi (2020-2022) için yapılan tahminler, enflasyonist baskılar altında sektörel rekabet koşullarındaki bozulma ile yükselen kâr marjları arasında iktisadi olarak anlamlı bir korelasyonu göstermektedir. Bulgularımız, farklı rekabet ve kâr marjı göstergelerinin yanı sıra ek sağlamlık testleriyle de değerlendirilmektedir. Potansiyel içsellik sorunlarını hafifletmek amacıyla kabalaştırılmış kesin eşleştirme (coarsened exact matching) ve araç değişken (instrumental variable) analizleri uygulanmıştır. Çoğu durumda sonuçlar geçerliliğini korumakla birlikte, sektör-zaman spesifik eğilimlerin modele dahil edilmesi durumunda anlamlılık düzeyinin hassasiyet gösterdiği gözlemlenmiştir. 2020 sonrası yüksek enflasyon dönemine ilişkin tahminlerimiz, piyasa yoğunlaşması ile kâr marjları arasındaki ilişkinin yalnızca küçük ölçekli firmalar için anlamlı olduğunu, ancak sübvansiyon alma olasılığı daha yüksek olan firmalar için bu ilişkinin daha güçlü olduğunu göstermektedir. Toplumsal dışsallıklar açısından bakıldığında ise, görece daha düşük bir iktisadi anlamlılık seviyesinde olsa da enflasyonist dönemde artan kâr marjlarının daha yüksek yatırım ve daha düşük çalışan maliyetlerine yol açtığı görülmektedir. | |
|
Anahtar Kelimeler: |
Firma kar marjları, Piyasa yoğunlaşması, Fiyatlama davranışı, Enflasyonist şoklar | |
| JEL Sınıflaması: | E31; D40; C55 | |