Uluslararası Finans Alanında Merkez Bankası

Paylaş
Yazdır

a. Finansal İstikrar Kurulu (FSB)

FSB'nin amacı, finansal istikrarın sağlanması için ulusal finansal otoritelerin ve uluslararası standart belirleyici kurumların çalışmalarını koordine etmek ve etkin düzenleme, gözetim ve diğer finansal sektör politikaları geliştirmek ve uygulamak olarak özetlenebilir.

Türkiye, 12 Mart 2009 tarihinde FSB üyesi olmuştur. Bu tarihten itibaren FSB Genel Kurulunda ülkemizi Merkez Bankası temsil etmiş; 2015 yılında, FSB’nin temsil yapısının gözden geçirilmesi sürecinde ülkemize Genel Kurulda ilave bir temsilci daha bulundurma hakkı verilmiştir. 2015 yılı Mart ayından itibaren ülkemiz FSB Genel Kurulunda Merkez Bankası ve Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından birlikte temsil edilmekte olup, Kurul bünyesinde yürütülen çalışmalara ülkemizdeki diğer otoritelerden de katılım sağlanmaktadır.

Merkez Bankası, FSB Genel Kurulunda 1 sandalyeye sahip olmasının yanı sıra, FSB'nin Standartları Uygulama ve Kırılganlıkların Değerlendirilmesi daimi komitelerinde ülkemizi temsil etmekte ve diğer çeşitli alt grup çalışmalarına aktif olarak katılım sağlamaktadır. Ayrıca, Ortadoğu ve Kuzey Afrika Bölgesel Danışma Grubu (RCG MENA) eş başkanlığını yürütmekte ve söz konusu eş başkanlık çerçevesinde Yönetim Komitesi toplantılarına da katılma hakkına sahip olmaktadır.

FSB üye ülkeleri, FSB Tüzüğünün 6.1 maddesi uyarınca dönemsel emsal değerlendirmelere girmeyi taahhüt etmişlerdir. Emsal değerlendirme, kararlaştırılan G20/FSB finansal reformların tam, zamanında ve tutarlı uygulanmasını destekleyen bir kurumsal mekanizmadır. FSB tarafından tematik ve ülke emsal değerlendirmeleri yapılmaktadır. Tematik değerlendirmelerde, FSB tarafından kabul edilen politikalar ile standart belirleyici kurumların geliştirdikleri finansal standartları içeren ve küresel finansal istikrar açısından önem taşıyan konuların uygulanması ve etkinliği ele alınmaktadır. Ülke değerlendirmelerinde ise, bir FSB üye ülkesinde düzenleme, gözetim veya diğer finansal sektör politikalarının uygulanması ve etkinliğine odaklanılmaktadır. FSB tarafından gerçekleştirilen Türkiye Emsal Değerlendirmesine ilişkin rapor, 19 Kasım 2015 tarihinde FSB internet sitesinde yayımlanmıştır.

 

b. Basel Bankacılık Denetim Komitesi (BCBS)

BIS (Uluslararası Ödemeler Bankası) bünyesinde yer alan komitelerden biri olan BCBS, bankacılık alanında küresel standartları belirleyen temel kurum olup, bankacılık sektöründe gözetim ve denetime ilişkin uluslararası bir iş birliği platformu oluşturmaktadır. Amacı, bankaların gözetim, denetim ve düzenlemelerini güçlendirerek finansal istikrara katkıda bulunmaktır.  

BCBS'nin üyelik tabanı küresel finansal krizin ardından bankacılık denetimi alanındaki uluslararası iş birliği ve eş güdümün artırılmasına yönelik çalışmalar kapsamında genişletilmiş ve diğer bazı gelişmekte olan ülke denetim otoriteleri ile birlikte ülkemiz bankacılık düzenleme ve denetim otoritesi Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) 25 Mayıs 2009 tarihi, Merkez Bankası ise 1 Temmuz 2009 tarihi itibarıyla BCBS'ye üye olmuştur. Bankamız BCBS'nin çeşitli çalışma gruplarına katılım sağlamakta ve politika geliştirilen konulara ülkemiz bankacılık sisteminin durumunu dikkate alarak katkıda bulunmaktadır. 

BCBS tarafından, ulusal otoriteler arasındaki eş güdümü artırmak amacıyla düzenlenen 17. Uluslararası Bankacılık Denetçileri Konferansı, 2012 yılında İstanbul'da TCMB ve BDDK ortak ev sahipliğinde yapılmıştır.

BCBS, üye ülkelerin Basel III standartlarına ne ölçüde uyum sağladığını tespit etmek amacıyla Düzenleme Tutarlılığı Değerlendirme Programı (Regulatory Consistency Assessment Programme - RCAP) yürütmektedir. Bu kapsamda ülkemiz RCAP değerlendirme raporu 15 Mart 2016 tarihinde BCBS Genel Ağ sitesinde yayımlanmıştır.

 

c. Uluslararası Para Fonu (IMF)

IMF, Dünya Bankası ile birlikte her beş yılda bir gelişmekte olan ülkelerin finansal sektörünün detaylı gözden geçirilerek risklerin ve kırılganlıkların tespit edilmesi ve politika önerileri sunulmasına dayanan Finansal Sektör Değerlendirme Programları (FSAP) gerçekleştirmektedir. 

Türkiye ile ilgili değerlendirme raporları 2007, 2012 ve 2017 yıllarında yayımlanmıştır. 

Ülkemiz ile IMF ve Dünya Bankası arasındaki iş birliği FSAP çalışmalarının yanında, teknik destek ve söz konusu kuruluşlarca hazırlanan raporlara katkı sağlanması şeklinde de sürdürülmektedir.

 

d. İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD)

Ülkemizin kurucu üyesi olduğu OECD'nin çalışmalarına Merkez Bankası da çeşitli alanlarda katkıda bulunmaktadır. Bu kapsamda finansal istikrar çerçevesinden çeşitli komite toplantılarında küresel finansal gelişmeler ele alınmakta, ülke deneyimleri paylaşılarak ülkelerarası iş birliği güçlendirilmekte ve uygulanan ülke politikaları arasında eşgüdüm sağlanması konusunda çalışmalar yapılmaktadır.

Ayrıca Merkez Bankası, finansal eğitim konusunda önemli çalışmalar yapan Uluslararası Finansal Eğitim Ağı olan INFE'de yer almakta ve alt grup çalışmalarına katılmaktadır.

 

e. İslami Finansal Hizmetler Kurulu (IFSB)

2003 yılında faaliyetlerine başlayan IFSB, İslami finans alanında düzenleyici ve denetleyici kurumların uluslararası standart belirleyici birimi olarak hizmet vermekte, bankacılık, sermaye piyasaları ve sigortacılık alanlarında, faizsiz esasa göre faaliyet gösteren finansal hizmetler sektörünün faaliyetlerinin sağlıklı ve istikrarlı bir şekilde sürdürülmesine katkıda bulunma görevini üstlenmektedir. Bu amaçla, faizsiz esaslı finansal hizmetler konusunda standartlar ve prensipler geliştirmekte, çeşitli toplantılar, çalıştaylar, seminerler ile konferanslar düzenlemekte ve araştırmalar yürütmektedir. 
IFSB’nin kurucu üyeleri Bahreyn, Endonezya, İran, Kuveyt, Malezya, Pakistan, Suudi Arabistan ve Sudan merkez bankaları ile İslam Kalkınma Bankası’dır.  

Merkez Bankası, IFSB'ye 2013 yılında ülkemizden ilgili diğer otoritelerle birlikte tam üye olmuştur. Genel Kurul ve çeşitli çalışma gruplarına katılmaktadır.

 

f. Uluslararası İslami Likidite Yönetimi Kuruluşu (IILM)

IILM, faizsiz esasa göre faaliyet gösteren bankaların likidite yönetimlerinin kolaylaştırılması ve bu doğrultuda yeni finansal araçların oluşturulması amacıyla kurulmuştur. Merkez Bankası, 25 Ekim 2010 tarihinde IILM Kuruluş Anlaşması’nı imzalayarak IILM’ye hissedar olmuştur. IILM’nin diğer hissedarları ise Malezya, Endonezya, Lüksemburg, Nijerya, Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt, Katar ve Mauritus merkez bankaları ile İslam Kalkınma Bankasıdır. 

IILM’nin sukuk ihraçları ile orta ve uzun vadede finansal istikrar açısından oluşabilecek risklerden kaçınmak için faizsiz finansal kuruluşların likidite yönetiminin kolaylaştırılarak var olan finansal sisteme entegrasyonlarının sağlanması, diğer faizsiz finansal ürünlerin etkin fiyatlanması için risksiz bir göstergenin oluşturulması ve finansal piyasaların derinliğinin artırılması amaçlanmaktadır. Bu çerçevede, IILM’nin sukuk ihraç programı kapsamında ihraç edilen finansal araçlar bankalararası borçlanma işlemlerinde ve kısa vadeli finansmanda teminat olarak kabul edilmekte ve merkez bankaları rezerv yatırım araçları arasında sayılmaktadır.